In Vlaanderen heeft het Actieplan Asbestafbouw als doel om tegen 2040 een asbestveilige omgeving te creëren door middel van verschillende maatregelen en verplichtingen met betrekking tot asbest in gebouwen en materialen. Het plan introduceert nieuwe bepalingen met betrekking tot asbest in het Materialendecreet, gericht op:
- Inventarisatie
- Verwijdering
- Beheer
- Verboden handelingen
Bovendien omvat het actieplan en de asbest wetgeving verschillende ondersteunende initiatieven.
Inventarisatie van Asbest
Een kernmaatregel in het actieplan is de inventarisatie van asbest in gebouwen. De Vlaamse Regering streeft ernaar om alle aanwezige asbest in Vlaamse gebouwen en woningen die vóór 2001 zijn gebouwd, in kaart te brengen. Dit gebeurt door middel van het verplichte asbestattest.
Vanaf 23 november 2022 moeten verkopers van gebouwen verplicht een asbestattest kunnen voorleggen bij verkoop. Dit biedt kopers waardevolle informatie over de aanwezigheid van asbest, zodat ze hier op een veilige manier mee kunnen omgaan.
Tegen 2032 wordt verwacht dat elke gebouweigenaar verplicht is om een geldig asbestinventarisattest te bezitten.
Versnelde Verwijdering van Asbest
Een andere belangrijke pijler van het actieplan is de versnelde verwijdering van asbesthoudende materialen die mogelijk asbestvezels kunnen vrijgeven. Tegen 2034 moeten de meest risicovolle asbesttoepassingen, zoals asbestcementen daken en gevels, evenals niet-hechtgebonden asbesttoepassingen, uit Vlaamse gebouwen en woningen worden verwijderd. Tegen 2040 moeten alle andere asbesttoepassingen in slechte staat eveneens worden verwijderd.
Let op ,deze streefdata zijn momenteel alleen wettelijk verplicht voor overheidsgebouwen en -infrastructuur, terwijl particuliere en private eigenaren nog niet onder deze verplichting vallen. Er is echter de mogelijkheid voor de Vlaamse Regering om aanvullende maatregelen te nemen als de afbouw van asbest tegen 2034 en 2040 onvoldoende voortgang boekt.
Tijdens onderhouds- of renovatiewerken aan een gebouw moeten eigenaren nu ook asbesttoepassingen verwijderen die door de werken eenvoudig bereikbaar worden. Hierdoor wordt voorkomen dat asbesthoudende materialen opnieuw worden ingesloten en dat de risico’s worden doorgeschoven naar toekomstige generaties.
Beheersplicht
Een belangrijke uitbreiding van het actieplan betreft de verantwoordelijkheid van eigenaren voor het veilig beheren van asbesttoepassingen in hun gebouwen of woningen. Voorheen gold de verplichting tot beheer alleen voor asbestafval, maar deze is nu uitgebreid naar toepassingen die nog steeds in het gebouw aanwezig zijn. Eigenaren van gebouwen met asbesthoudend materiaal moeten alle maatregelen nemen om te voorkomen dat asbest een risico vormt voor de gezondheid of het milieu. Lokale toezichthouders op het milieu zullen toezien op deze verplichting en eventueel passende maatregelen opleggen.
Verboden Handelingen
Het Materialendecreet verbiedt specifieke handelingen om mens en milieu te beschermen tegen de risico’s van asbest. Deze verboden handelingen omvatten onder andere:
- Het opnieuw insluiten van asbesthoudende materialen tijdens werkzaamheden.
- Het behouden van asbesthoudende materialen die een risico vormen.
- Het plaatsen van constructies op of over een asbestcementen dak of gevel.
- Het reinigen of ontmossen van een asbestdak of gevel, ongeacht de gebruikte techniek.
Lokale milieutoezichthouders zullen zorgen voor de handhaving van deze verboden handelingen en indien nodig passende maatregelen nemen.
Ondersteunende Acties
Om Vlaanderen tegen 2040 asbestveilig te maken, omvat het actieplan een breed scala aan ondersteunende initiatieven. Deze initiatieven zijn georganiseerd in vier pijlers:
- Informeren, Sensibiliseren en Educatie: Het publiek wordt geïnformeerd over de risico’s van asbest en krijgt educatie over veilig omgaan met asbest.
- Ondersteuning van Asbestverwijdering: Er worden programma’s en financiële ondersteuning geboden om asbestverwijdering te bevorderen.
- Voortdurende Verbetering van het Asbestbeleid: Het asbestbeleid wordt regelmatig geëvalueerd en verbeterd om de doelstellingen van het actieplan te bereiken.
- Handhaving van Omgang met Asbest: Er wordt actief toezicht gehouden op de naleving van de wetgeving met betrekking tot asbest, en passende maatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat deze wordt nageleefd.
Het Actieplan Asbestafbouw in Vlaanderen vertegenwoordigt een belangrijke inspanning om de gezondheid en het welzijn van de bevolking te beschermen en de risico’s van asbest te minimaliseren. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid van eigenaren, beleidsmakers en het publiek om deze doelstelling te bereiken en een veilige omgeving voor toekomstige generaties te waarborgen.